เข็มทิศ (magnetic compass)
เข็มทิศ
หมายถึงเครื่องมือชี้บอกแนวทิศ ที่มีลูกศรเป็นเข็มแม่เหล็กเป็นตัวชี้เราสามารถใช้เข็มทิศได้ โดยวางเข็มทิศบนพื้นราบหรือถือเข็มทิศให้อยู่ในแนวระนาบให้ถูกต้องก่อนมองดูที่หน้าปัดเข็มทิศแล้วค่อย ๆ หมุนปรับให้หัวลูกศรตรงกับตัวอักษร N ซึ่งแสดงทิศเหนือ เพราะหัวลูกศรทำจากแม่เหล็กจะชี้ไปทางทิศเหนือ ( ทิศเหนือแม่เหล็ก) เสมอ เมื่อปรับเข็มตรงกับทิศเหนือแล้ว เราจะอ่านทิศต่างๆได้จากหน้าปัดเข็มทิศ เข็มทิศจึงเป็นเครื่องมือชี้บอกทิศทางได้อย่างถูกต้อง ซึ่งลูกเสือสามารถนำเข็มทิศไปใช้ในกิจกรรมต่างๆได้ เช่น การเดินทางไกล การสำรวจป่า การผจญภัย การสำรวจและการเยือนสถานที่ เป็นต้น
เข็มทิศมีหลายชนิด
เข็มทิศแบบตลับ
เข็มทิศตลับธรรมดา หาแนวทิศเหนือได้แต่หามุมอาซิมุทไม่ได้เป็นเข็มทิศแม่เหล็กเล็ก ๆ
เข็มทิศแบบ เล็นซาติก
เข็มทิศแบบ เลนซาติก ฝาตลับมีช่องเล็ง มีเส้นลวดขึงไว้ตรงกลางช่องฝาเพื่อให้ประกอบการเล็ง ที่หมาย
เข็มทิศแฟชั่น
เข็มทิศแบบแฟชั่นมีหลากหลายรูปแบบ ผลิตมาเพื่อการค้า ใช้บอกทิศได้
เข็มทิศแบบ ซิลวา
เข็มทิศซิลวา (Silva) ชนิด 360 องศา เป็นเข็มทิศสำหรับลูกเสือ ที่ทำในประเทศสวีเดน
ทั่วโลกนิยมใช้มาก แม้แต่สหรัฐอเมริกาก็สร้างเองไม่ได้ เพราะสงวนลิขสิทธิ์ เป็นเข็มทิศใช้ทำแผนที่ และหาทิศทางเดินได้ด้วย
วิธีการใช้เข็มทิศและการหาทิศ
1. เข็มทิศซิลวา
เป็นของประเทศสวีเดน เป็นเข็มทิศที่ได้รับความนิยมใช้ในวงการลูกเสือ สามารถใช้งานได้ง่าย พกพาสะดวกซึ่งมีส่วนประกอบ ดังนี้ แว่นขยาย เข็มทิศชี้ทาง แผ่นฐานของเข็มทิศ เข็มทิศและก้างปลา ตลับเข็มทิศหมุนบอกองศา สเกลวัดความยาว
2. มุมที่ใช้เข็มทิศ
มุมอะซิมุท คือ มุมในแนวราบหรือแนวระดับที่วัดจากแนวทางทิศเหนือไปตามทางเดินของเข็มนาฬิกา มีค่าไม่เกิน 360 องศา
เช่น ทิศทาง ก ทำมุมอะซิมุท 45 องศา กับแนวทิศเหนือ
ทิศทาง ข ทำมุมอะซมุท 225 องศา กับแนวทางทิศเหนือ
มุมแบริ่ง คือ มุมที่นแนวราบหรือแนวระดับที่วัดจากแนวทางทิศเหนือหรือทิศใต้ไปทางทิศตะวันตก หรือทิศตะวันออกมีค่าไม่เกิน 90 องศา ดังตัวอย่างต่อไปนี้
ทิศทาง ก มุมแบริ่งเท่ากับเหนือ 45 องศาตะวันออก
ทิศทาง ข มุมแบริ่ง เท่ากับ ใต้ 45 องศา ตะวันออก
3.วิธีใช้เข็มทิศ
1.วางเข็มทิศบนฝ่ามือหรือบนปกสมุดในแนวระดับโดยให้เข็มแม่เหล็กแกว่งไปมาอย่างอิสระ
2. หมุนกรอบหน้าปัดของตลับเข็มทิศให้เลข 60 อยู่ตรงกับปลายลูกศรชี้ทิศทาง
3. หมุนฐานเข็มทิศจนกว่าเข็มแม่เหล็กสีแดงภายในตลับเข็มทิศชี้ตรงกับตัวอักษร N ทิศเหนือ บนกรอบหน้าปัด
4. เมื่อลูกศรชี้ทิศทางไปทางทิศใด ก็เดินตามไปทางทิศนั้น ในการเดินทางไปตามทิศทางที่ลูกศรแดงชี้นั้น ให้สังเกตและมองหาจุดเด่นในภูมิประเทศ แล้วจึงเดินไปยังสิ่งนั้น
กรณีที่ต้องการหาจุดค่าของอะซิมุทจากตำบลที่เรายืนอยู่ไปยังตำบลที่เราจะเดินไปข้างหน้า ให้ปฎิบัติดังนี้
1. วางเข็มทิศฝ่ามือหรือบนสมุดปกแข็งในแนวระดับ
2. หันลูกศรให้ชี้ทิศทางไปยังจุดหรือตำแหน่งที่เราจะเดินทาง
3. หมุนกรอบหน้าปัดของเข็มทิศไปจนกว่าตัวอักษร N จะอยู่ตรงปลายเข็มแม่เหล็กสีแดง
4. ตัวเลขบนกรอบหน้าปัดที่อยู่ตรงปลายลูกศรชี้ทิศทาง คือ ค่าของมุมที่เราต้องการทราบ
ข้อควรระวังในการใช้เข็มทิศ
1.จับถือด้วยความระมัดระวัง เพราะหน้าปัดและเข็มบอบบางอ่อนไหวได้ง่าย
2. อย่าทำเข็มทิศตก เพราะแรงกระทบกระเทือนอาจทำให้เสียหายได้
3. อย่าอ่านเข็มทิศใกล้สิ่งที่เป็นแม่เหล็กหรือวงจรไฟฟ้า
4. อย่าใช้เข็มิศที่เปียกน้ำ เพราะจะทำให้ขึ้นสนิม
5. อย่าวางเข็มทิศไว้ใกล้ความร้อน เพราะจะทำให้เข็มทิศบิดงอได้
การหาทิศโดยใช้เข็มทิศ
ทิศเหนือเป็นเพียงทิศหนึ่งของทิศทั้งหลาย ปกติเรามักจะสมมุติทิศเหนือเป็นจุดเริ่มต้นก็เพื่อความสะดวกที่หน้าปัดเข็มทิศ นอกจากจะมีเครื่องหมายแสดงทิศแล้ว ยังมีตัวเลขเพิ่มจำนวนไปตามเข็มนาฬิกา เริ่ม 0 ที่ทิศเหนือแล้วหมุนตามเข็มนาฬิกากลับไปที่ทิศเหนือมีเลข 370 เป็นตัวเลขบอกองศา ฉะนั้นทิศตะวันออกจึงเป็น 90 องศา ทิศใต้ 180 องศา ตะวันตก 270 องศา เมื่อเราหาทิศได้ เราก็จะทราบทิศอื่น ๆได้ โดยหันหน้าไปทางทิศเหนือ ข้างหลังคือทิศใต้ ขวามือคือทิศตะวันออก ช้ายมือคือตะวันตก
การหาทิศโดยไม่ใช้เข็มทิศ
1. สังเกตดวงอาทิตย์ ในเวลากลางวันให้สังเกตดวงอาทิตย์ ขึ้น-ตก ตามฤดูกาล
2. สังเกตดวงจันทร์ ในเวลากลางคืนให้สังเกตดวงจันทร์ ด้านที่สว่างจะหันไปทางทิศตะวันตก ด้านเว้าแหว่งจะหันไปทางทิศตะวันตก
3. สังเกตลม ใช้หญ้าแห้งหรือฝุ่นโยนไปในอากาศ จะทราบว่าลมพัดมาจากทิศทางใด
4. สังเกตเถาวัลย์ เถาวัลย์ที่พันต้นไม้จะชูยอดไปทางทิศตะวันออกเสมอ เราก็จะหาทิศอื่นได้
5. สังเกตต้นไม้ เมื่อดวงอาทิตย์ลับขอบฟ้าไปแล้ว ให้เอาแก้มแนบต้นไม้ดูด้านที่อุ่น ๆ จะเป็นทิศตะวันตก
6. สังเกตดาว ดาวเคราะห์เป็นดาวพเนจรขึ้นไม่ประจำที่จึงไม่นิยมสังเกตดาวในการหาทิศ
ทิศ
ทิศ มี 4 ทิศ ได้แก่ ทิศเหนือ ทิศใต้ ทิศตะวันออกและทิศตะวันตก จากนี้ในระหว่างทิศใหญ่ ทั้ง 4 ทิศ นี้ยังมีทิศที่ควรรู้จักอีก ได้แก่
ทิศตะวันออกเฉียงเหนือ อยู่ระหว่าง ทิศตะวันออกกับทิศเหนือ โดยทำมุม 45 องศา กับทิศตะวันออก
ทิศตะวันออกเฉียงใต้ อยู่ระหว่าง ทิศตะวันออกกับทิศใต้ โดยทำมุม 45 องศา กับทิศตะวันออก
ทิศตะวันตกเฉียงเหนือ อยู่ระหว่าง ทิศตะวันตกกับทิศเหนือ โดยทำมุม 45 องศา กับทิศตะวันตก
ทิศตะวันตกเฉียงใต้ อยู่ระหว่าง ทิศตะวันตกกับทิศใต้ โดยทำมุม 45 องศา กับทิศตะวันตก
ทิศทั้งแปด
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น